Kỷ niệm- quả ngọt hay trái đắng?

Con người sống trong thực tại nhưng lại thường  liên tưởng đến quá khứ. Có quá khứ hạnh phúc và cũng không ít những quá khứ đau buồn. Những bản tình ca ngọt ngào thường nhắc đến kỷ niệm, ngược lại kỷ niệm cũng được viết trên những dòng nhạc u buồn, những tiếc nuối của một thời đã qua. Có những bài thơ viết về hạnh phúc thường mang hình ảnh của quá khứ xa xôi. Những kỷ nhiệm u ám của một thời cũng được thi sĩ ghi dấu kỷ niệm. Sân ga thuở nào chia ly, chiều Giáng sinh lần đầu gặp gỡ, khúc tình ca hát bên biển chiều sóng xô,… Tất cả là kỷ niệm. Kỷ niệm là những hình ảnh ghi lại những yêu dấu đã buông cánh đậu xuống đời mình. Nó ngủ yên nhưng khi được nhắc nhớ, nó chợt ùa về như những con sóng nối tiếp nhau xô vào bờ ký ức. Cũng có những bài thơ buồn nhắc nhớ một dòng nước mắt. Có những nốt nhạc sầu âm vang một dang dở. Những nước mắt, những dang dở ấy trớ trêu thay cũng là kỷ niệm : một lối xuôi hạnh phúc, một nẻo ngược thương đau.

Lá thư nhòe mực, tấm hình nhạt dần theo năm tháng- kỷ niệm và kỷ niệm. Tuổi học trò có kỷ niệm của một thời cắp sách đến trường, của những cánh phượng hồng e ấp trong tập lưu bút, những giờ khắc lưu luyến của buổi chia ly, cho đến hôm nay vẫn còn giữ mãi tấm áo trắng đong đầy chữ ký của bạn bè thời trung học.

Ngày đầu tiên để bước vào đời cũng mang đầy kỷ niệm. Tình yêu vợ chồng có kỷ niệm của hôn nhân. Kỷ niệm ở khắp nơi. Ai cũng có kỷ niệm. Ai cũng có lúc sống với kỷ niệm. Nhiều lúc thực tại quá thương đau, con người muốn ngược thời gian quay về để sống êm đềm trong kỷ niệm.

Kỷ niệm không bao giờ nhắc đến con người, nhưng con người lại hay nhắc đến kỷ niệm. Ông bà tôi thường không nhớ những gì mới xảy ra hôm qua nhưng có thể kể vanh vách những dấu ấn của thời xa xưa, khi ông còn trai trẻ, khi bà còn là một thiếu nữ… có lúc con người mong muốn kỷ niệm chi phối để có thể trở về sống hồn nhiên của tuổi thơ, cái mãnh liệt của một thời trai trẻ, cái e ấp của tuổi đôi mươi. Dẫu con người không thể kéo hạnh phúc nhưng họ có thể sống lại những kỷ niệm đẹp, dẫu đôi khi nó chỉ hiện về trong giấc mơ. Con người không thể giết được kỷ niệm nhưng kỷ niệm lại có thể giết được con người.

Kỷ niệm là một gạch nối, là lối đưa về để có thể đến được với người và người đến với tôi trong không gian xa cách, trong thời gian chảy xuôi. Kỷ niệm là sự nhắc nhở giữa hai người. Đã là nhắc nhở thì tùy sợi dây liên hệ ấy thơ mộng hay vụng về, thân ái hay oán trách mà hai người có kỷ niệm đẹp hay đau buồn. Cái kỳ diệu cũng là cái bi đát của con người là con người sống trong hiện tại nhưng lại có thể mơ ước đến tương lai và kéo cả quá khứ trở về. Chính vì vậy mà con người tuy sống trong hiện tại nhưng lại đau nỗi đau của quá khứ và lo nỗi lo của tương lai. Chính cái khả năng vượt thời gian và không gian này mà mới có kỷ niệm. Do đấy, kỷ niệm có thể là hồng ân mà cũng có thể là ngục tù.

Kỷ niệm đẹp năm xưa có thể làm hành trang cho hôm nay. Hiện tại nghiệt ngã khiến những tâm hồn nhạy cảm tìm cách trốn chạy bằng cách che lấp nó bởi quá khứ, đó chắc chắn  phải là những kỷ niệm hồng.

Quá khứ mang đầy kỷ niệm đẹp. Cánh cửa vật lý tuy đã đóng kín, nhưng cánh cửa của con tim chẳng chịu im lìm. Nó không ồn ào nhưng vẫn thăm thẳm sâu. Khi mang quá khứ bên mình, họ sẽ không sáng tạo được kỷ niệm nữa, mà chỉ nhìn ngắm kỷ niệm, để kỷ niệm tham dự vào đời mình mà thôi. Con người bất lực trước quá khứ, nhưng quá khứ không hẳn bất lực trước con người. Chẳng thể lẩn tránh được kỷ niệm  thì chỉ còn một lối đi đẹp nhất là hãy xây dựng những kỷ niệm đẹp.

Một cánh thư của đứa con xa nhà viết thăm cha mẹ, một món quà được chăm chút gởi tặng bạn, một dòng chữ cảm ơn thầy cô cũ, một hành động quả cảm cứu người,…. tuy đơn sơ nhưng đều là những kỷ niệm hồng có giá trị dọc theo thời gian của một cõi lòng.

Có những kỷ niệm êm đềm cho nhau bóng mát thì cũng không thiếu những kỷ niệm âm thầm giết chết bao tâm hồn, đưa dằn vặt câm nín đến đời nhau để rồi hối tiếc phũ phàng, dọc theo con đường thời gian còn lại là nỗi đắng. Kỷ niệm như những hạt mầm đã gieo xuống hôm nay để rồi một sớm mai sẽ được trổ sinh, có thể là quả ngọt, có khi là trái đắng.

Nhờ có trí nhớ nên khó mà xóa nhòa được kỷ niệm. Kỷ niệm có thể hằn sâu đời đời. Bởi đó gieo kỷ niệm đau buồn cho nhau là có thể hành hạ nhau cả tương lai. Kỷ niệm là dòng sông hạnh húc nhưng cũng có thể là ngục tù sôi bỏng. Tặng nhau những kỷ niệm đẹp là sắm sẵn cho nhau bóng mát hạnh phúc của tương lai. Vì kỷ niệm có quyền năng như thế, nên khi trao tặng nhau kỷ niệm thì những kỷ niệm đó phải là những kỷ niệm hồng

Thánh Kinh cũng nhắc đến kỷ niệm. Trước khi chia ly, vào buổi tiệc cuối đau buồn chiều thứ Năm ấy, Chúa Giêsu đã trao kỷ niệm cho các môn đệ yêu dấu cuả Người : Này là Mình Thầy, này là Máu Thầy, các con hãy lãnh nhận. Hãy làm việc này mà nhớ đến Thầy. (Lc 22,19). Cho nhau kỷ niệm để nhớ đến nhau. Kỷ niệm của Chúa Giêsu với các môn đệ là kỷ niệm niệm đẹp, một kỷ niệm cao cả khi trao cả mạng sống cho người mình yêu. Kỷ niệm là lời nhắc nhớ để tình thân ấy đẹp mãi mãi. Chúa cũng yêu quý kỷ niệm thì con người cũng cần kỷ niệm để giữ ấm đời nhau, chứ đừng để kỷ niệm buồn phá hỏng tương lai của người khác.

Vì thực tế lắm lúc nghèo nàn nên con người muốn tìm về với kỷ niệm, mong gặp được hình bóng hạnh phúc để xóa bớt đi nỗi khô cằn hiện tại.  Thếnhưng có biết bao tâm hồn đã thở dài vì một quá khứ chỉ toàn kỷ niệm u uẩn. Có biết bao tâm hồn đã phải chạy trốn kỷ niệm, bởi mỗi lần nhớ về kỷ niệm thì vết thương lại thâm sâu và rỉ máu khiến mỗi bước tiến về tương lai càng ngần ngại. Kỷ niệm đau buồn giẫm nát cả một tương lai. Trớ trêu thay, sống trong hiện tai, con người không thể trở về quá khứ để thay đổi những đau buồn đã qua. Ngược lại, những gì đã xảy ra ở quá khứ có sức mạnh an ủi hoặc cắn rứt con người trong hiện tại. Tuy nhiên, đây chỉ là một định luật tương đối để con người ý thức thái độ sống của mình hầu cẩn trọng gieo trồng những kỷ niệm đẹp, tránh những kỷ niệm đau thương. Cách tốt nhất là hãy sống thật tốt mỗi giây phút trong hiện tại hầu có thể gieo trồng những kỷ niệm tươi đẹp nhất cho đời mình.

Tuy nhiên, trong thực tế có nhiều người đã bất lực trước kỷ niệm đau buồn. Họ không đủ sức mạnh để bước đi những bước đi mới. Quá khứ u uẩn đè nặng và họ đã hành động theo sự yếu đuối của trí lòng mình. Kỉ niệm phản bội đè nặng Giuđa, ông trở nên điên dại và chạy trốn ánh mắt nhân từ trong hiện tại của Chúa. Ông chôn vùi đời mình trong những giằng xé của một hành động bội phản trong quá khứ. Bước chân ông không thể tiến đi nhưng cứ bị quá khứ níu kéo lại. Ông đã để kỷ niệm giết chết mình bằng con đường tự kết liễu đời ông. Hành động phản bội đó là một kỷ niệm bất hạnh dẫn đến cõi chết.

Con người không thể thay đổi sự kiện trong quá khứ. Một mùa đông đã qua rồi là một mùa đông không thể thêm những làn sương buốt giá. Mùa xuân đã qua là mùa xuân không thể nảy nở thêm một nụ chồi non. Kỷ niệm là kỷ niệm- trọn vẹn- dứt khoát. Kỷ niệm trong quá khứ ảnh hưởng đến hiện tại của tôi. Tuy nhiên tôi có thể làm chủ kỷ niệm. Sao tôi không phân mức ranh giới để quên đi những kỷ niệm u buồn và kịp thời ngăn chặn nó phát sinh ? Còn những kỷ niệm đẹp, tôi hãy gieo rắc thêm những hạt mầm, để những kỷ niệm hồng đó sẽ nên sức mạnh giúp tôi tiến bước trong những ngày nắng hồng cũng như trong những lúc mưa sa bão tố.

Tôi không thể tránh được những kỷ niệm đau buồn, nhưng tôi có thể mơ ước những kỷ niệm đẹp hơn và có đủ khả năng sáng tạo những kỷ niệm mới. Khi đạt được những kỷ niệm đẹp hơn rồi thì kỷ niệm buồn đau trong quá khứ sẽ bị phai mờ. Cái gì mạnh thế hơn, nó sẽ là lực đẩy để tôi có thể giã biệt với những quá khứ khiến trái tim tôi bị tổn thương. Tôi làm chủ tương lai đời tôi. Tôi không thể cứ mãi ngồi đó mà than phiền, u uẩn. Trái lại, tôi sẽ bước theo Chúa trên con đường hy vọng của người lữ hành, bởi tôi tin Chúa là Đấng giàu lòng thương xót, Người không phải là Thiên Chúa của quá khứ, nhưng là Thiên Chúa của tương lai- một tương lai đang được Chúa chờ đợi. Nơi Người là cả vũ trụ mênh mông để tôi mở lòng cho những kỷ niệm tươi đẹp hơn mỗi ngày.

Lạy Chúa Giêsu !

Chúa đã sống một cuộc đời đẹp và để lại những kỷ niệm hồng, đó là lực đẩy để con tiến bước. Kỷ niệm của Chúa là Người đã để lại một tặng vật vô cùng quý giá là chính Mình Máu của Người. Kỷ niệm ấy xuất phát việc Người không còn sống cho mình nữa, những sống cho hạnh phúc của cả nhân loại.

Xin cho con cũng biết quên mình đi để trao tặng cho người những kỷ niệm đẹp. Vâng, kỷ niệm chỉ đẹp khi con xả thân cho niềm hạnh phúc của tha nhân. Trên con đường hy vọng của người lữ hành, xin Chúa cũng nhắc nhở con luôn gieo xuống mảnh đất đời mình những kỷ niệm đẹp hôm nay để ngày mai con khỏi phải dằn vặt hối tiếc.

Hatcatnho- tháng 11/2013